Fairtrade een eerlijke prijs?

Bean-to-bar, onze boeren, Chocolade, Cacao origines, Chocolatemakers

Afgelopen week stond er een mooi stuk over onze bean-to-bar chocoladefabriek in het Parool. Een stuk met kritische uitspraken die al snel discussie over de aanpak van Fairtrade losmaakte. En dat is goed!

In de reactie ‘Kritiek op Fairtrade keurmerk een misverstand’ wordt terecht opgemerkt dat Fairtrade meer inhoudt dan alleen een premie. Dat het een beweging is die hard werkt om de situatie voor lokale producenten op meerdere vlakken te verbeteren. Het is dan ook niet onze bedoeling iets anders te suggereren, want we zijn het er allemaal over eens dat het beter moet en beter kan in de cacaoketen.

Maar kritisch op de Fairtrade prijs & premie, dat zijn we wel. Hieronder leggen we graag uit waarom dat is.

Fairtrade minimum prijs
In 1994 is het Fairtrade model gestart voor cacao en chocolade. Fairtrade werkt volgens het kernprincipe van een betaling van een “faire” (eerlijke) prijs voor grondstoffen. In 1994 is destijds de minimum prijs gesteld op $1800 per 1000 kg (1 MT) cacao. Daarnaast wordt er een premie betaald van $200 die in tact blijft wanneer de wereldmarkt prijs boven de Fairtrade minimum prijs komt. In 2012 is deze minimum prijs opgehoogd naar $2000 per 1000 kg cacao en de premie is $200.

Bij de oprichting van het Fairtrade cacao programma was de prijs van $1800/MT misschien een eerlijk prijs. Inmiddels zijn we 23 jaar verder. Een prijsverhoging van $1800 naar een minimum van $2000 in deze periode staat niet in verhouding met de realiteit in productielanden. De inflatie in deze landen is namelijk stevig.

Als we een gemiddelde jaarlijkse prijsaanpassing van 2,5% per jaar zouden toepassen (op de in 1994 vastgestelde minimumprijs) zou de minimumprijs op dit moment $3200/MT bedragen. Onze conclusie is dan ook dat de cacaoprijs in reële termen eigenlijk alleen maar omlaag is gegaan en dat de Fairtrade minimumprijs in reële termen dus ook alleen maar lager is geworden. Met alle ernstige gevolgen van dien (kinderarbeid, bodemuitputting, etc.).

Wat is een eerlijke prijs?
Onze vraag is in hoeverre de huidige minimum prijs voor Fairtrade cacao een “faire” of eerlijke prijs is? Je zou verwachten dat een eerlijke prijs ervoor zorgt dat een cacaoboer in staat moet zijn om in zijn primaire levensonderhoud te kunnen voorzien (oftewel eten, onderdak, scholing en een deel plantage onderhoud). De realiteit staat hier helaas nog zeer ver vanaf.

Een dergelijke aanpak die dat wil garanderen bestaat. Deze heet “Living Income” (de naam zegt het al). Deze is omschreven in de Cacaobarometer 2015. Wij zouden ervoor willen pleiten dat de Fairtrade minimum prijs een Living Income garandeert voor de boeren die aan het systeem meedoen.

Wij proberen dit principe in onze samenwerking met de boeren toe te passen en zijn zeer bereid onze observaties en ervaring te delen. Uiteindelijk streven we allemaal naar een chocolade sector waar iedereen blij van wordt inclusief de boeren!